‘Groene Schaduw’

Mag ik even met u bomen over groene schaduw?

Al jaren reis ik met mijn gezin richting Frankrijk om daar onze vakantie te nemen. De locatiekeuze werd altijd last minute en door het weer bepaald. Echter door andere invloeden is dit jaar gekozen voor Nederland. Op reis afstand van ongeveer anderhalf uur rijden, hadden wij ons kamp opgezet op een prachtige Camping met de naam ‘Klein-Frankrijk’. Met kans op een hittegolf in de laatste weken van juli en de naam van de camping waande wij ons dan toch een beetje in Frankrijk.

Nationaal Hitteplan

Tja die hittegolf, er werd al weken over gespeculeerd, Nederland zal er dit jaar toch echt één gaan krijgen. Er werden zelfs temperaturen van rond de 40 graden genoemd. Uiteindelijk heeft het RIVM op 23 juli j.l. het nationaal hitteplan geactiveerd. Allemaal juiste adviezen om het hoofd en lichaam koel te houden en gericht om gezondheids-problemen te beperken. Wat heb ik zelf gedaan om deze dagen van ca. 36 à 37 graden door te komen?

  • Heb veel gedronken, check
  • Droeg dunne kleding, check
  • Zocht de schaduw op, check
  • Ging in het water op een matrasje liggen,
    • Verkoeling, check
    • Beperkte inspanning, check
    • Mijn rug laten verbranden, oei…!
  • De ramen van mijn caravan overdag dicht gelaten en heb deze in het begin van de avond weer open gedaan, om de caravan goed te ventileren, check
  • Heb gelet op mijn geliefden in mijn directe omgeving en hen voorzien van voldoende drinken, check

Naast dat ik mijn rug met zonnebrand had moeten insmeren, ben ik deze dagen best goed doorgekomen. Ja, het was echt warm, maar met deze maatregelen best goed uit te houden. Echter de voor mijn caravan opgezette luifel bood wel schaduw, maar gaf niet de juiste verkoeling. Ik verkoos liever de schaduw van een paar bomen en struiken welke achter en naast mijn caravan stonden. Wat was dat een heerlijke schaduw. Daar zittende ging ik in gedachten terug naar mijn kantoor en woning welke op dat moment in de volle zon stonden te branden. Deze staan namelijk in een straat waar geen enkele boom te vinden is. Oké, er staat een appelboom in de tuin, maar die geeft enkel schaduw in de tuin. Zelfs met gesloten ramen en deuren was mijn woning zich erg aan het opwarmen. Zo beeldde ik mij in. Wat was ik blij dat ik in deze schaduw op de camping kon verblijven.

groene schaduw in Zuidlaren

Ook dacht ik terug aan een verblijf eerder die maand in het plaatsje Zuidlaren in Drenthe (Ja, inderdaad van Berend Botje). Voor zover ik het allemaal heb kunnen bekijken, is het gehele centrum van dit plaatsje voorzien van een enorme hoeveelheid aan prachtige en grote bomen. Het gaf naast een prachtige sfeer ook de nodige schaduw voor de juiste verkoeling. Ik kon mij voorstellen hoe de koelte in die woningen bleef door de aanwezigheid van die prachtige bomen. Als er in mijn straat zulke mooie bomen stonden, dan had mijn woning nu in die groene schaduw gestaan. En had de temperatuur niet zo snel opgelopen daar binnen. Tevens had het centrum van het dorp een bijzondere uitstraling gehad. Ik vermoed dat door de aanwezigheid van die bomen het centrum een trekpleister voor toerisme zou zijn. Maar goed, dat zou een bijzaak zijn.

Er wordt veel gespeculeerd over die hittegolf. Stel dat het inderdaad te maken heeft met de opwarming van de aarde. En stel dat wat men onlangs nog in Trouw schreef (2) dat in de toekomst de kans op hittegolven in Noordwest-Europa waarschijnlijk wel extra toe neemt. Stel dat dat allemaal waar is, is een nationaal hitte plan nog wel toereikend genoeg? Volgens mij moet er dan meer gebeuren. De Nederlandse overheid zal niet alleen moeten kijken naar de gezondheidsrisico’s bij alleen mensen, maar zal zich ook moeten concentreren op de gezondheid van de woningen, straten, wijken, dorpen, steden, etc. Er worden veel woningbouwplannen ontwikkeld. Het zijn veel mooie straten en wijken. En natuurlijk worden woningen duurzaam en energie neutraal gebouwd. Ze worden goed geïsoleerd om ze tegen koude en warmte te wapenen. Details worden uitgedokterd om de instraling van de zon te minimaliseren. Ook ik werk deze details regelmatig uit. Maar in de schaduw van de bomen en struiken op de camping ben ik mij gaan afvragen waarom ontwikkelend Nederland zich minimaal bekommerd om de aankleding van de straat of wijken. Die geweldige lanen met bomen, worden die nog wel eens nieuw gebouwd? Ik vraag mij af welke rol de gemeente in dit perspectief heeft. Als er voor ieder te bouwen woning, in de straat ook een boom wordt geplaatst. En dan bedoel ik een grote boom, zoals een Amerikaanse, of Moeras eik, een kastanje, beuk of dergelijk kaliber. Stel nu dat er bomen in woningbouwplannen worden opgenomen. En stel dat er werkelijk geïnvesteerd wordt in groene schaduw. Zal een straat, wijk, etc er dan niet gelijk een bijzondere uitstraling van krijgen? Zal de leefbaarheid van die straat er dan niet gelijk op vooruit gaan? En zal de mens dan niet meer schaduw hebben om in dagen zoals de afgelopen hittegolf wat verkoeling te krijgen? Als mijn woning in die groene schaduw zou staan, dan denk ik dat mijn woning daar wel erg tevreden mee zou zijn. En met het huis, mijn gezin ook.

Investeren in groene schaduw

Gelukkig zijn er al heel wat gemeenten bewust van hun groen. Ze hebben namelijk de uitdaging om vanaf 2020 ervoor te zorgen dat een (her)inrichting van een straat of wijk klimaatbestendig is. Wat hitteoverlast betreft is nog niet geheel duidelijk wat een gemeente dient te doen en dat is zorgelijk, want hitte kan grote problemen geven. Hitte kan leiden tot extra sterfte en zal bovendien een straat, dorp of stad steeds vaker erg onaangenaam maken. Voor de overheid is het duidelijk dat er maatregelen nodig zijn aan gebouwen (koele binnenruimtes) en in de buitenruimte. Tot gemeenten daadwerkelijk met oplossingen komt, zal ik elk initiatief omarmen om groene schaduw te bevorderen.

Twintig jaar geleden heb ik in mijn tuin geïnvesteerd in een Appelboom. Het geeft mij heerlijke appels en bij hitte de nodige groene schaduw. Het is dat mijn voortuin niet zo diep is. Anders hadden daar zeker een paar leibomen gestaan om de woning in de groene schaduw te zetten. Genietende van de groene schaduw van mijn geliefde Appelboom daag ik mijn gemeente uit, om gezamenlijk de uitdaging aan te gaan het eerste hittebestendig dorp van Nederland te worden, door te investeren in ‘groene schaduw’.

bronnen

1. RIVM / Nationaal hitteplan actief
2. Trouw / waarom het niet alleen in nederland maar wereldwijd nu zo warm is
3. Parool / warme stad meer gebaat bij schaduw dan water of groen
4. HVA / schaduw verlaagt gevoelstemperatuur veel meer dan water of groen